زاینده رود
مجید نفیسی
برای نفیسهانگشت بزن! انگشت بزن!
هر آنچه خورده ای پس خواهی داد:
تلخ ها، ترش ها و شورها
پسابه های رود، لجن و لای
دروغ ها و سرنیزه ها
آه چه میگویم من
ایستاده در غرفه ی تاریک پل
پشت به دیواره ی سنگی
گاه بیدار و گاه خواب
تا چشم کار می کند
آب است، آب
برفابه ی قله های بلند
های و هوی بزها
مشک های پر باد
کِل کِل زنها
و نقاره ی توشمال
ضرب چوبدستی ها و رقص چوخا
برفی که از پستان زردکوه دوشیده می شود
از نیای مادری
از قبیله ی پدری
از قوم باستانی
از غم ها و شادی های مشترک
از چرخیدن بر کوه ها
و درآمیختن با دره ها
از غم غربت لربچه ای وامانده از کاروان
از تیر دردی که پستان زائو را
به شیر می نشاند
تا دشتهای تشنه
تا بوی خوش شالی
تا بوی گس بید
تا بوی جوانه ی چنار
تا تبریزی ها
تا کبوده ها
تا درختان گونجانی
سیبری ها و سیب ها
تا لاله ی سرنگون فریدن
تا بادام شیرین سامان
تا شالی سبز لنجان
تا نگین سرخ آتشگاه
تا چشم باز ماربین
با کارگر لر
با میراب ریز
با بوجار کله
با باغدار سده
با چوبدار دنبه
سوار بر بستنه ی الوار
ترا دق الباب می کنم
ای شهر کهن!
تا در رگهای تو به گردش درآیم
تا جوزدان، تا نیاسرم
تا سرلت، تا رکنی، تا تلواسگان
تا زنگ دوچرخه، تا بوق کارخانه
تا تاق تاق مس
تا عطر زعفران
تا بوی گلاب
تا میدان نقش جهان
تا چوبه های دار
تا چشم های ملتهب
تا تن های آویزان
تا کوچه های تنگ
تا دیوارهای بلند
تا درهای بسته
تا چادر، تا زندان
تا تابوت، تا پولاد
تا رخوت
تا رسوب آب
تا خمیازه ی رود
در دشتِ دشتی
در ریگزار ورزنه
در باتلاق گاوخانی.
چرا تو را زنده رود نامیدند؟
مگر به مرداب نمی ریزی؟
بگذار تو را از نو بزایم
در قله های کودکی
در چشمه سار بی مرگی
و تو را تکرار کنم
تا کوهپایه های سبز
تا دشتهای روشن
تا کارون همزاد
تا خلیج باز
تا اقیانوس گرم
تا هوای آزاد
نه به ریگزار
نه به مرداب
نه به ...
انگشت بزن! انگشت بزن!
هرآنچه خورده ای پس خواهی داد:
تلخ ها، ترش ها و شورها
پسابه های رود، لجن و لای
دروغ ها و سرنیزه ها
آه چه می گویم من
آیا با این بطری خالی
به مرداب گاوخانی خواهم ریخت!
یا از غرفه ی تاریک این پل
به بیشه های ماربین
به شالیزارهای لنجان
به باغ های سامان
به دشتهای داران
به کوهرنگ
به زردکوه
بازخواهم گشت
تا به دریاهای آزاد بپیوندم؟
اول دسامبر 1987
Zayandeh River*
By Majid Naficy
For Nafiseh
Use your finger! Use your finger!
You will throw up what you had:
The bitter, the sour, the salty
Floating refuse and sludge
Lies and bayonets.
Ah, what am I saying
Standing in the dark alcove on the bridge
Leaning against the stone wall
Sometimes awake, sometimes sleeping?
As far as one can see
There's water, water and water
Snow melted from high summits
Bleeting sheep and goats
Floating waterskin boats
Ululating women
And kettle-drumming men
Dancers with twirling sticks
And whirling tunics.
The snow is milked from the breasts of Zard Mountain
From the maternal stock
The paternal clan
And the ancient tribe,
From the common sorrows and joys
Wandering on mountains
And settling in valleys,
From sorrows of a nomad child
Separated from his caravan,
From the shooting pain of the first milk
Filling a mother's breasts
To thirsty plains
To the aroma of rice paddies
And the bitter scent of willows
To the fragrant blooming sycamores
To white and black poplars
To wild guavas
Asian pears and apples
To hanging tulips of Feraydan
And sweet almonds of Saman
To the green rice shoots of Lenjam
The red diamond of Fire-Temple Mountain
And the open vista of Marbin,
To the migrant Lor worker
And the Riz water watch
To the thresher of Kalleh
The fruit grower of Sedeh
And the Donbeh shepherd.
Riding on a packet of timber
I will knock on your door Oh, old city!
So through your veins I stream into your body
And your tributaries
To Jozdan
And Niasarm
To Sarlat
Rokni
And Talvasgan,
To bicycles' rings
Factorys' bells
And coppersmiths' hammers
To the spice bazaar
And aroma of Saffron
And rose water
To Naqsh-e Jahan Square
And its scaffolds
To terrified eyes
And dangling bodies
To narrow alleys
And high walls
To closed doors
And veils
To prisons
coffins
And cemeteries,
To the sluggish
And yawning river
And vanishing water
Into Dashti plain
Varzaneh sands
And Gav-Khani swamp.
Why were you called a life-giving River?
Don't you pour into dead water?
Let me give birth to you again
In the summits of childhood
In the fountain of eternal life
And turn you back
To the green foothills
And open meadows
To your twin river, Karoon
Pouring into the open Gulf
And the warm ocean
And fresh air,
Not to desert
Not to swamp
Not to ...
Use your finger! Use your finger!
You will throw up what you had:
The bitter, the sour, the salty
Floating refuse and sludge
Lies and bayonets.
Ah, what am I saying?
Will I pour into the Gav-Khani swamp
With this empty bottle
Or from this dark alcove on the bridge
Will I return to
Marbin groves
Lenjan paddies
Daran meadows
Saman gardens
Kooh-rang
And Zard Mountains
To join the open seas?
December 1, 1987
*-
Zayandeh Rood, literally "fertile river", is the name of a river in
central Iran. It emanates from Bakhtiari Mountains, where nomads live.
It travels through Char-Mohal region, reaches my native city, Isfahan
and finally dissipates into a swamp. From the same mountains, another
river by the name of Karoon travels in the opposite direction and
empties into the Persian Gulf.
Please like me at:
