برای سالگرد انقلاب ۱۳۵۷
چارپاره‌ی یك سوگ
مجید نفیسی
به یاد عزت طبائیان*
پاره‌ی یكم
صدایم می‌كنند
صدایم می‌كنند
از پشت مِه سنگین دیماه
در پایه‌ی خونین این كوهستان
صدایم می‌كنند:
"با همه‌ی وسایل!"
برمی‌خیزم و همبندان می‌خوانند:
"شكوفه می‌رقصد
از باد بهاری
شده سرتاسر دشت
سبز و گُلناری." ۱
صدایتان را می‌شنوم
ای خانه‌سازانِ شبانه!
در شامگاهی كه از دلِ زمین روئیدید
هر یك فانوسی در دست
و بجای گچ، سطلی از نمك
و هر یك را به تساوی می‌بریدید
ازین پارچه‌ی گسترده‌ی خاك
آنقدر كه بتوان
ازین چاردیواری اجاری بیرون جهید
و همان احساسی را كرد
كه غارنشین در غارش دارد
و اجاره‌نشین در خوابش.
همه چیز با تو آغاز شد
ای احساسِ ریشه‌دار شدنِ انسان!
با رویشِ شبانه‌ی خانه‌ها
در "خارج از محدوده"
با چشم‌های نگرانِ خشت‌چینان
و دست‌های گِل آلود دختران
و هیكل خونین كودكان
زیر چرخ‌های بولدوزر.
چیزی سبز می‌شد بر زمین
و چیزی سبز می‌شد در دل انسان‌ها
و هر كس سهم خودش را می‌خواست
از زندگی:
نهادن سر به بالین
و خواب‌های آشفته ندیدن
از حق اجاره‌ی مالك
تا پول چای پاسبان.
می‌شنوم، می‌شنوم صدایتان را
از پشت مِه سنگین دیماه
در پایه‌ی خونین این كوهستان
صدایم می‌كنند:
"با همه‌ی وسایل!"
برمی‌خیزم و همبندان می‌خوانند:
"شكوفه می‌رقصد
از باد بهاری
شده سرتاسر دشت
سبز و گُلناری."
پاره‌ی دوم
"وصیتی خاص ندارم كه بنویسم" ۲
تنها می‌خواهم بگویم
آنچه را كه می‌خواستیم بگوییم
در شبهای شعرِ باغ
همراه با واژه‌كارانِ شبانه
زیرِ ریزش باران
و هیاهوی گاردی‌ها
از پسِ دیوار.
در شبهای شعرِ گوته
ما نوای گمشده‌ی خود را می‌جستیم
در همسُرایی بزرگ انسان
و از ما دریغ می‌كردند.
در خیابان‌های شهر گرد می‌آمدیم
و همنوا با واژه‌كاران
فریاد می‌زدیم:
"ما می‌خواهیم پرنده باشیم
و با آزادی بخوانیم."
این وصیت خاص من است.
پاره‌ی سوم
آه این سوز چیست
كه از سوی تپه‌های اوین
تسمه می‌كِشد
بر شقیقه‌ها و سینه‌ی من؟
آیا این سوز زمستان آن سال نیست
از گرمای آتشی كه شیرهای نفت را بستند
تا سردی آتشی كه بر شیرهای شهر گشودند،
از سرنگونی كهنه
تا نگونساری نو،
از زهرچشمِ تندیسی كه در میدان‌ها فرو افتاد
تا ترشرویی چهره‌ای كه بر دیوارها نقش بست،
از فرمانِ جدید آتش
تا آتشِ نوین نافرمانی؟
ای امیدِ بی حاصل من بگو
آیا بر سكوی همین قتلگاه نبود
كه ما درهای این زندان را گشودیم
با چشمانی خیره
به آبكش های نیمه پُرِ برنج
كه زندانبانان كهنه
برای شام عزای خود پالوده بودند
و زندانبانان تازه
برای پلوی عروسی خود پختند
و ما حصارگشایان
مرغان سر بریده‌ی آنها شدیم؟
با گشودن زندان
ما بسته شدنِ همیشگی آن را می‌خواستیم
و دستاربندان
گشودنِ حسینه‌ای در آن.
آه این چه شوخی تلخی بود
كه اینك پایان می‌گیرد
نه با لبخندی
كه با گلوله‌ای.
پاره‌ی چهارم
چشمانم دیگر نمی‌تواند ترا ببیند
آه ای عشقِ بی پایان یك ملت!
آه ای عشقِ بی پایان یك عاشق!
با كه از این همه جسارت سخن بگویم
كه این خاك
در "گورستان خاوران"
پیش از اینكه من با قامتِ هفتاد گزی‌ی خود
و دست‌های غول‌آسای فراخ گشوده‌ام
راست شوم
تا پیكر نازنینَت را بربایم
آوَخ، آوَخ
تو را بلعیده است
و مرا بجز سایشِ چشمی
نصیبی نمانده است.
ما خانه‌سازان و واژه‌كاران نگفتیم، نگفتیم
آنچه را كه می‌خواستیم بگوییم
و لاجرم كاتبان دفترِ الله
مُركبِ كِلك خود را
در دهان ما چكاندند.
ما می‌خواستیم، می‌خواستیم
حق داشتن خانه‌ای را
و آنها برایمان نوشتند:
اشغالِ كاخِ طاغوت!
ما می‌خواستیم، می‌خواستیم
حق آزادی سخن را
و آنها برایمان نوشتند:
ایجادِ سانسورِ یاقوت!
ما می‌خواستیم، می‌خواستیم
حق اداره‌ی زندگی خود را
و آنها برایمان نوشتند:
دولتی كردنِ تابوت!
نفرین بر این رونوشت
كه هرگز برابرِ اصل نیست!
اینك در این خاك خونین
با تو چه گویم
ای شاهینِ سیمین بالِ من؟
تو رفته‌ای و دیگر
ترنُمِ هیچ كوزه‌ی آبی
چشمان زیبایت را نخواهد گشود.
اكنون چار سال، چار سال می‌گذرد
از روزی كه من در بدرقه‌ی زندگیم
چارمیخ شدم
و تو در استقبال مرگت
چارپاره شدی.
آه ای مهربانی‌ی من
مهربانی‌ی یك انقلاب
آیا برای همیشه رفته‌ای؟
بگذار در سایه‌ی بال‌های همیشه گشوده‌ی خاطره‌ی تو
بر فرازِ قله‌ی فتح ناپذیرِ زندگیت
برای خود كوزه‌ی آبی بیابم
كه روحم از شكنندگی استخوان‌های پوك شده‌ات
قاچ قاچ شده است
و چشمانم برای همیشه
جز سپیدیِ این نمك
چیزی نخواهد دید.
۷ ژانویه ۱۹۸۶ یا ۱۷ دی ۱۳۶۴
* عزت طبائیان
۱- از ترانه‌ی "شكوفه"ی ویگن. می‌گویند كه هنگام بدرود با "عزت"، همبندان او در بند زنان اوین، این ترانه را می‌خوانده‌اند.
۲- سطری از "وصیتنامه"ی "عزت" مورخ ۱۷ دی ۱۳۶۰.
https://iroon.com/irtn/blog/20920/four-parts-of-one-elegy-for-the-anniversary-of-1979-revolution/
***
Four Parts of One Elegy: For the Anniversary of 1979 Revolution
For the Anniversary of 1979 Revolution
Four Parts of One Elegy
By Majid Naficy
In Memory of Ezzat Tabaian*
First Part
They are calling me,
They are calling me
From behind the heavy mist of January
At the bloody foot of this mountain.
They are calling me:
“Get all your belongings!”
I get up, and my cellmates sing:
“Blossoms are dancing
In the spring wind.
The meadow is all green
And red as pomegranate flower.”1
I hear your voices, your voices
Oh, nocturnal home-builders!
When you grew that night
From within the earth.
You were carrying lanterns,
And, instead of marking-lime,
Buckets of salt in hand.
You parceled out equally for all
From this vast common land
So that you could get rid of tenancy
And feel the same joy
That a cave man had in his cave
But a tenant has only in his dream.
Oh, the feeling of having roots!
Everything started with you
When the houses in shanty towns
“Outside-the-zone”2 began to grow
In the worried eyes of bricklayers
The muddy hands of teenaged girls
And the bloody bodies of children
Under the wheels of bulldozers.
It was growing before our eyes
It was growing inside our hearts
And everybody wanted his share of life:
Laying his head on his pillow
Without having nightmares
About a late rent payment
Or a policeman’s tea-money.
I hear your voices, your voices
From behind the heavy mist of January
At the bloody foot of this mountain.
They are calling me:
“Get all your belongings!”
I get up, and my cellmates sing:
“Blossoms are dancing
In the spring wind.
The meadow is all green
And red as pomegranate flower.”
Second Part
“I have no special bequest”3
I only want to write
What we wanted to say
Alongside the nocturnal word-makers
In the nights of poetry readings4
At the rainy Goethe Garden
With the hubbub of riot police
From behind the walls.
In the nights of Goethe readings
We were searching for our lost voices
In the great human chorus
But they denied us.
So we gathered on the streets
And raised our voices
With our word-makers:
“We want to be birds
And sing in freedom.”
This is my special bequest.
Third Part
Ah! What is this chill
From the Evin hills
Whipping my temples and chest?
Is it not the chill of that winter?:
From the warm fire of the workers
Who shut down the oil pipelines
To the cold fire of machine guns
Opened shamelessly toward the crowd,
From the collapse of the old order
To the free fall of the new,
From the threatening gaze of statues
Toppled in city squares
To the frowning faces of a man
Painted on the city walls,
From a new order to fire
To the fire of the new disorder.
Oh, my barren hope
Speak to me
Was it not at the place of this slaughter
That we opened the gates of this prison?
Startled at the sight of colanders
Half-filled with steaming rice,
Which the old prison guards had rinsed
For their own funeral supper
And the new prison guards cooked
For their own wedding,
And we, the liberators,
Became the beheaded hens of their pilafs.
We opened the gates of this prison
To shut it down forever,
But the men with turbans
Only wanted to add a mourning hall
Where they can beat their chests for Hossein.
Ah! What a sad farce it was.
Now it ends
Not with a smile
But with a bullet.
Fourth Part
My eyes can no longer see you
Ah, you infinite love of a nation
Ah, you infinite love of a lover
To whom can I speak of this courage?
The earth in the Infidel cemetery
Has already devoured you
Before I could stand upright
With my hundred-yard height
And my gigantic wide open arms
To snatch your beloved body.
Alas, nothing is left for me
But to wipe my tears.
We, the home-builders and word-makers
Did not say, did not say
What we wanted to say
And as a result
The scribes of Allah’s office
Dropped the ink of their quills
In our mouths.
We wanted the right of housing
But they wrote for us:
“Occupying the palace of the tyrant!”
We wanted the right of free speech
But they wrote for us:
“Establishment of Islamic censorship!”
We wanted to govern ourselves
But they wrote for us:
“Nationalization of death.”
Curse on all duplicates!
They never match the originals.
Now in this blood-drenched land
What can I tell you
My silver-winged falcon?
You are gone
And no whispering water jar5
Will open your beautiful eyes.
Now, four years, four years have passed
Since in departing my life
I became quartered
And in welcoming your death
You became a quatrain.
Ah, my gentle love
Love of a revolution
Are you gone forever?
Let me find a jar of water
In the shade of your memory
Which hovers with open wings
Over the insurmountable summit of your life.
My soul has become parched
Along with your fragile hollowed bones
And my eyes cannot see
But this white wall of salt.
January 7, 1986
*- ِEzzat Tabaiyan
1- This is from a popular song performed by the late Armenian-Iranian singer, Vigen Derderian (1929-2003). It was sung by Ezzat’s cellmates in the Women’s Ward in Evin Prison as she was called for execution.
2- In summer of 1977, people protesting the zoning regulations stoned the government buildings and began to build their houses without permits at night on the periphery of Tehran. It marked the beginning of the February 79 Revolution.
3- A line from Ezzat’s Will, written before she was taken to the execution field on January 7, 1982.
4- In the autumn of 1977, the Iranian Writers Association organized ten nights of poetry in the German Cultural Institute where thousands of intellectuals protested against censorship.
5- In Iran it is customary to pour water on graves as a blessing.
***
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر